Maltepe95, Superpool ve Maltepe Belediyesi arasında, aşamalı tasarım müdahaleleri ile mahalle meydanları oluşturmak ve atıl kentsel alanları dönüştürmek için yapılan bir işbirliğidir. 2018 yılında başlayan bu işbirliği, Bernard van Leer Vakfı tarafından başlatılan Kent95 programı aracılığıyla desteklenmiş ve Global Designing Cities Initiative (GDCI - Küresel Kentleri Tasarlama Girişimi) tarafından sağlanan teknik danışmanlık ile yürütülmüştür. Kent95 programı ve dünya çapındaki yerel uyarlamarının bir örneği olan Maltepe95, karar vericilere, planlamacılara ve kentlerin inşasında yer alan herkese basit bir soru sormaktadır: "Sağlıklı bir 3 yaşındaki çocuğun ortalama boyu olan 95 santimetrelik bir yükseklikten şehri görebilseydiniz neyi farklı yapardınız?”
Maltepe95 bugüne kadar Zümrütevler (2019-2020) ve Yalı Mahallelerinde (2022) iki atıl trafik kavşağını kamusal meydanl0dönüştürdü. Her iki müdahalede de, kalıcı yatırımın öncesinde yapılan günübirlik ve prova uygulamaları ile açık bir katılım ve karar alma süreci yaratan etkileşimli bir tasarım ve uygulama metodolojisi kullanılmıştır. Aşamalı tasarım süreci, ayrıntılı gözlemlere, veri toplamaya ve topluluk katılımına olanak tanıyarak nihai uygulamanın mahallenin ihtiyaçlarını karşılamasını ve mahalle tarafından sahiplenilmesini sağlamaktadır.
Zümrütevler Meydanı
Superpool tarafından tasarlanan Zümrütevler Meydan Dönüşüm Provası, şehre 3 yaşındaki bir çocuğun gözüyle bakmamızı sağlayarak yaya güvenliğini artırmayı hedeflemektedir.
Superpool, İstanbul'un cadde ve kavşaklarını yaya güvenliği açısından iyileştirecek ilk prova uygulamayı Maltepe Belediyesi işbirliği ve Global Designing Cities Initiative danışmanlığında Maltepe Zümrütevler Meydanı'nda gerçekleştirdi.
Bernard van Leer Vakfı, kent ve erken çocukluk odaklı Kent95 programı kapsamında Ekim 2019'da gerçekleştirilen prova uygulamaya destek verdi. Biz de Superpool olarak bu program çerçevesinde, geniş bir paydaşlar ağının parçası olarak, sokakların küçük çocukları ve bakım verenlerini dikkate alacak şekilde nasıl iyileştirilebileceğini birlikte öğrenmeyi ve uygulamayı amaçladık.
NEDEN ZÜMRÜTEVLER?
Zümrütevler, 71.500 kişilik nüfusuyla Maltepe ilçesinin en yoğun nüfuslu ve dezavantajlı iki mahallesinden biridir. Nüfusunun 'undan fazlasını 0-18 yaş grubundaki çocuk ve gençler, %8'ini ise 0-4 yaş grubundaki bebekler oluşturmaktadır. Fakat yoğun yapılaşma nedeniyle açık alan ve park eksikliği bulunmaktadır. Bu nedenle Maltepe için planlanan ilk prova, yaya öncelikli sokak uygulamalarının Zümrütevler mahallesinde yapılmasına karar verilmiştir.
Yaya güvenliğini artırmayı hedefleyen prova uygulamada yollar boyanarak trafik sakinleştirildi; çocukların ve bakım verenlerinin rahatça vakit geçirebilecekleri oturma alanları ve düşük maliyetli oyun elemanları tasarlandı.
Kalıcı uygulaması Ağustos 2020'de tamamlanan Zümrütevler Meydanı, mahallelinin vakit geçirebileceği ve çocukların oyun oynayabileceği bir kamusal alan haline geldi.
KAMUSAL ALAN ARTIŞI
Zümrütevler Meydanı'nda 1075 metrekarelik araç yolu yaya alanına dönüştürülerek 550 metrekarelik bir meydan oluşturuldu.
VAKİT GEÇİRME
Meydanda vakit geçiren insan sayısında uygulama sonrasında 'lik bir artış gözlemlendi. Hafta içi öğleden sonra yapılan gözlemlere göre, bebek ve küçük çocuk sayısı üç buçuk kat artarken, 5-12 yaş grubundaki çocuk sayısı iki kat arttı. Aynı gözlemlere göre çocukların 'i arkadaşlarıyla, 'i yalnız, 'i ise bakım verenleriyle oynamıştır. Meydanda vakit geçiren yaşlı yetişkinlerin sayısı ise on kat artmıştır.
YAYA KULLANIMI
Uygulama sonrasında toplanan veriler meydandan geçen yaya sayısında , kaldırım kullanımında ise artış olduğunu ortaya koymuştur. Çocuklara eşlik eden yetişkinlerin sayısı artarken, sokaklarda yalnız yürüyen çocukların sayısı artmıştır; yalnız yürüyen çocukların 'u işaretlenmiş güvenli alanda yürümüştür.
—
Kamu görevlileri ve yöneticilerinin, eğitim kurumlarının, tasarımcıların ve bu güzel şehrin sakinlerinin birlikte çalışmaya başlaması ve daha güvenli, yaya öncelikli sokaklar ve yaşayan kamusal alanlar için üretme heyecanı bulması dileğiyle!
YALI MEYDANI VE BISIKLET YOLU
Yalı Meydanı ve bisiklet yolu uygulamaları, Bernard van Leer Vakfı tarafından ve Global Designing Cities Initiative desteğiyle Superpool, Maltepe Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle planlanmıştır. Müdahaleler, bir ilkokulun önünde mahalle meydanı oluşturmak için düzensiz parklanmayı kaldırmayı, Onurlu Sokağı yaya öncelikli bir oyun sokağına dönüştürmeyi ve metro istasyonunu sahil boyunca kamu tesislerine bağlayacak bir bisiklet yolu oluşturmayı amaçlamaktadır.
Proje, yinelemeli tasarım müdahaleleri yoluyla aşamalı olarak uygulanmaktadır. Eylül 2021'deki ilk günübirlik deneme, Onurlu Caddesi'nin yaya öncelikli bir cadde olma potansiyelini test edilmiştir. Günübirlik uygulamadan alınan olumlu geri bildirimlere dayanarak da Nisan 2022'de 6 aylık büyük ölçekli bir prova uygulama gerçekleştirilmiştir. Yalı Meydanı ve Onurlu Sokağı’ndaki uygulamalar şu anda gözlemler, veri toplama ve topluluk geri bildirimleri yoluyla değerlendirilmekte olup kalıcı yatırımın yıl sonundan önce yapılması planlanmaktadır.
Metro istasyonunu kıyıdaki bisiklet yollarına ve parklara bağlaması planlanan bisiklet yolunun prova uygulaması ise, ilçedeki diğer yol çalışmaları nedeniyle bir süreliğine askıya alındı. Bisiklet yolu için gerekli izinler tamamlandı ve uygulama, kamuoyunun olumlu görüş bildireceği elverişli bir an için beklemektedir.
NEDEN YALI?
Yalı Mahallesi, Marmara Denizi kıyısı boyunca uzanan ve Marmaray metro hattı ile birbirine bağlanan çok sayıdaki mahalleden biridir. Bu mahallelerdeki yerleşim bölgelerinin birçoğunun ve metro duraklarının, sahil boyunca uzanan parklara erişimi, geniş bir otoyol ile sınırlandırılmıştır. Yalı Mahallesi, sahil parkları ile bu otoyolun kuzeyindeki toplu taşıma ağları ve yerleşim bölgeleri arasındaki yaya ve bisiklet erişilebilirliğini iyileştirmek için pilot uygulama alanı olarak seçilmiştir.
Seçilen alan aynı zamanda hızlı ve önemli kazanımlar sağlamıştır: düzensiz parklanmanın kaldırılmasıyla oluşturulan kamusal meydan, ilkokulun önünde ihtiyaç duyulan yaya güvenli bölge ve İstanbul'daki ilk yaya öncelikli oyun sokağı olarak yeniden tasarlanan Onurlu Sokağı.
ZÜMRÜTEVLER SQUARE INTERIM IMPLEMENTATION & YALI SQUARE AND BIKE PATH
Zümrütevler Meydan Dönüşüm Provası,
Contributors: Yiğit Aksakoğlu, Engin Aksu, Ankita Chachra, Yüksel Çikdem, Gökhan Doğan, Ramazan Döker, Skye Duncan, Ekin Eryılmaz, Cansu Gösterişli, İlayda Güler, Hayrettin Günç, Aysel Gürkan, Metincan Güzel, Meral İlhan, Yağmur İnceleme, Nezir Kalaycı, Zafer Karakurt, Bahadır Keşan, Ali Kılıç, Elif Kılıç, Bülent Kırıcı, Cebrail Örü, Zeki Oylum, Şeyda Özcan, İsmail Özdeniz, Neslihan Öztürk, Abhimanyu Prakash, İpek Sepet, Ege Sevinçli, Fikret Toksöz, Erbil Uzunoğlu, Cengiz Yalın, Bahar Melisa Yıldıran
İşveren: Maltepe Belediyesi ve Bernard van Leer Vakfı
Proje ortağı: GDCI – Global Designing Cities Initiative
Yer: Zümrütevler Mahallesi - Maltepe, İstanbul, Türkiye
Photo credits: Emre Dörter, Pinar Gediközer
Yalı Square and Bike Path
Design team: Selva Gürdoğan, Gregers Tang Thomsen, Ekin Eryılmaz, Beyza Gürdoğan, Nicola Iavarone, Derya İyikul
Contributors: Aslıhan Akman, Pelin Ceren Altuntaş, Çiğdem Çakar, Rukiye Demirci ,Evren Doğan, Büşra Merve Duman, Skye Duncan, Agah Efe, Serra Garipağaoğlu, Hayrettin Günç, Metincan Güzel, Duru İlhan, Meral İlhan, Berk Kaçar, Tanzer Kantık, Merve Kavı, İlayda Kaya, Mahmut Kargılı, Bahadır Keşan, Ali Kılıç, Mine Koca, Hale Erez Külekçi, Beyza Portakal, Ege Sevinçli,Nazlı İpek Şahin, Eren Topuz, Burcu Uyanık, Gizem Yılmaz, Elif Ebrar Zelka
Boyut: 2.000 m2
İşveren: Maltepe Belediyesi ve Bernard van Leer Vakfı
Proje ortağı: GDCI – Global Designing Cities Initiative, Istanbul Metropolitan Municipality
Yer: Yalı Neighborhood – Maltepe, Istanbul, Turkey
Photo credits::Emre Dörter, Pinar Gediközer
